KAMPUNG MANISAN DAN DODOL DI MARANG

KAMPUNG MANISAN DAN DODOL, SUMBER EKONOMI UTAMA PENDUDUK KAMPUNG BATANGAN(1950 – 2000)

                                                Marang terletak di tepi Laut China Selatan. Banyak muka buminya adalah kawasan paya di sebelah barat. Sungai Marang mengalir dari Bukit Kor dan Gunung Gajah Terom(1206 m). Selain kawasan berpaya, terdapat juga kawasan berbukit yang sederhana tinggi yang sejajar dengan pantai yang paling panjang di Semenanjung ini. Daerah yang berhampiran Marang ialah Kuala Terengganu, Dungun dan Hulu Terengganu.

                               Sejarah pentadbiran Daerah Marang pula telah bermula sebelum daripada

pemerintahan Baginda Omar (1839 – 1876). Ia diketahui oleh pembesar-pembesar daerah yang dilantik oleh Tuanku Al- Sultan. Pentadbiran oleh pembesar daerah ini adalah berasaskan kepada pemerintahan kawasan sungai (river districts). Semasa pemerintahan Sultan Zainal Abidin III dari tahun 1881 hingga 1918 M, Yang Dipertuan Muda Tengku Mohamad telah diberi kuasa menjaga kawasan Sungai Marang manakala Tengku Putra yang diwakili isterinya iaitu Puteri kepada Tengku Long dan Tengku Safiah diberi kuasa menjaga kawasan Sungai Merchang.Mereka bertanggungjawab menjalankan pentadbiran kutipan cukai dan hasil. Penghulu-penghulu tidak mempunyai kuasa mentadbir. Kuasa mereka hanya terhad kepada kampung-kampung tertentu sahaja.

                        Pada tahun 1912, sistem pentadbiran daerah oleh pembesar-pembesar daerah telah  digantikan oleh Pegawai Daerah yang juga mentadbir berasaskan pemerintahan kawasan sungai (River District). Pegawai Daerah Marang yang dilantik itu akan mentadbir kawasan River District yang merangkumi di dalam Daerah Marang termasuk Merchang.

                        Bagi memperkemaskan lagi pentadbiran daerah, bangunan Pejabat Daerah

Marang yang pertama telah dibina pada tahun 1915 berasaskan model Pejabat Daerah Johor.

 Berdasarkan maklumat lisan, bangunan Pejabat Daerah Marang yang pertama telah dibina di

tepi Muara Sungai Marang.              

Keistimewaan Marang

                 Sememangnya tidak dinafikan bahawa daerah Marang kaya dengan hasil perikanan yang banyak dan segar. Hal ini disebabkan laut di daerah marang sangat bersih dan menjadi tempat pembiakan spesies haiwan akuatik. Pelancong amat tertarik dengan keindahan pantai dan pulau yang terdapat di daerah Marang. Antara nama pantai yang terkenal di Marang ialah pantai Rhu Muda, pantai Rhusila dan pantai Jambu Bongkok. Pengunjung selalu datang ke pantai untuk bermandi-manda, berkelah, memancing dan sebagainya. Ramai orang datang ke pantai kerana pasirnya yang putih dan halus serta ombaknya yang tenang.

                     Marang juga mempunyai dua buah pulau iaitu Pulau Kapas dan Pulau Gemia yang menghadap bertentangan dengan pantai Kelulut. Pelancong yang ingin ke sana perlu menaiki bot penumpang di jeti muara sungai Marang. Perjalanannya juga tidak sampai 30 minit untuk tiba di pulau Kapas. Selain pantai yang bersih, pulau Kapas juga menyediakan rumah tumpangan yang selesa untuk pengunjung yang datang melawat. Pelbagai aktiviti yang dijalankan kepada pelancong seperti menyelam, meredah hutan dan lain-lain lagi.

                   Daerah Marang menyediakan pelbagai aktiviti yang unik serta sukar untuk didapati di tempat lain. Antara acara tahunan yang berjaya dilaksanakan ialah pertandingan mencandat sotong pada pertengahan tahun. Ramai peserta yang mengambil bahagian ialah berasal dari luar negeri untuk menimba pengalaman yang baru. Acara ini dijalankan pada waktu malam kerana sotong sangat aktif pada waktu itu. Seterusnya aktiviti yang lain ialah pertandingan renang antarabangsa merentasi perairan Laut China Selatan atau lebih dikenali sebagai Swimathon. Pertandingan ini bermula dari pantai Pulau Kapas sehingga ke Pantai Kelulut. Pelbagai bangsa yang menyertai pertandingan ini baik dalam atau luar negara. Pengunjung yang datang amat menggalakkan dan berasa teruja dengan acara dianjurkan.

                    Di samping itu, Kelulut menjadi lokasi untuk menganjurkan Festival Pekan Budaya Marang yang semestinya menjadi acara kewajipan. Pameran-pameran yang disediakan  ialah makanan tradisional, sejarah masyarakat, industri kecil sederhana dan sebagainya. Festival ini dianjurkan selama seminggu pada bulan mac. Dengan adanya festival ini penduduk setempat dapat menyebarkan produk ke serata negara dan menonjolkan hasil usaha mereka di mata masyarakat selain menjana pendapatan. 

               Manisan Terengganu atau dodol juga merupakan satu lagi keistimewaan yang ada di Marang. Manisan Terengganu sudah tidak asing bagi rakyat negeri ini yang memanggilnya sebagai nis`san atau nis`san kerek. Kerek merujuk kepada bekas manisan tersebut. Kegunaan manisan ini adalah sama dengan Gula Melaka, berbeza ketara antara kedua-duanya adalah bentuk serta saiz. Manisan Terengganu berbentuk kepingan bulat manakala Gula Melaka didalam bentuk silender. Bahan asas membuatnya adalah air nira atau air tuak..

            Di Terengganu, Perusahaan membuat manisan ini banyak terdapat di kampung Batangan yang terletak didalam daerah Marang. Kebanyakan proses membuatnya adalah masih bersifat tradisional dan diusahakan secara berkeluarga. Beberapa perusahaan manisan di kampung ini mendapat sokongan daripada Yayasan Pembangunan Ushawan Terengganu yang banyak membantu mereka yang berminat didalam Industri Kecil dan Sederhana. Setiap keluarga biasanya mempunyai seorang penyadat atau mereka yang arif dalam soal memanjat pokok kelapa bagi menghasilkan air tuak.

                   

ASAL-USUL KAMPUNG BATANGAN - KAMPUNG MANISAN

            Kampung Batangan terletak di daerah Marang, Terengganu. Sebahagian besar bentuk muka buminya ialah bertanah rata dan selebihnya berbukit- bukau. Kampung ini terletak berhampiran dengan Sungai Marang. Jarak antara Kampung Batangan dengan Bandar Marang ialah sejauh 8 km. Manakala jaraknya dengan Bandaraya Kuala Terengganu ialah sejauh 22 km. Majoriti penduduk disini ialah berbangsa melayu. Selain itu terdapat juga bangsa lain seperti bangsa Burma dan Kemboja yang telah menetap disini sekitar 40 tahun yang lalu

            Kampung Batangan dikatakan oleh penduduk kampung berasal daripada nama “Batang Larangan”. Menurut kisah yang diceritakan oleh masyarakat asal tempatan peristiwa ini bermula apabila penduduk Kampung Gong Beris, Kampung Tasik, Kampung Kubu dan Kampung Pengkalan Berangan menaiki perahu jalur yang ingin menyusuri Sungai Ulu Marang untuk ke pekan Marang. Tujuan mereka ke sana adalah untuk membeli barang, berniaga dan menangkap ikan serta macam-macam perkara.

             Pada ketika itu sungai ialah laluan utama bagi penduduk kampung sebelum wujudnya perkhidmatan jalan raya. Ketika mereka sedang dalam perjalanan terdapat beberapa  batang kayu yang menjadi larangan penduduk untuk melepasinya. Tempat itu diawasi oleh beberapa orang penduduk tempatan. Tujuan mereka untuk berbuat sedemikian adalah untuk memperketat keselamatan daripada dicerobohi oleh penjahat-penjahat. Sesiapa yang didapati melanggar peraturan itu maka hukuman akan dikenakan atau pergaduhan pasti akan berlaku                         Oleh itu, penduduk terbabit perlu berhenti dan melaporkan diri kepada orang tempatan yang ditugaskan untuk menjaga kampung. Arahan seterusnya diberitahu sama ada meneruskan perjalanan ataupun terpaksa berpatah balik. Lama- kelamaan nama “Batang Larangan” digunakan secara meluas dan akhirnya disingkatkan menjadi panggilan “Batangan” sehinggalah sekarang. Begitulah asal-usul nama Kampung Batangan bersempena daripada panggilan “Batangan Larangan”. 

 Jumlah penduduk yang menetap di Kampung Batangan ialah  seramai 1423 orang iaitu 760 lelaki dan 663 perempuan serta mempunyai jumlah keluarga seramai 246 buah. Penghulu mukim bernama Ibrahim bin Adam serta Pengerusi Jawatankuasa Kampung Batangan bernama Yusof bin Norbit.

                Terdapat banyak kemudahan yang disediakan di kawasan petempatan kampung Batangan. Semua prasarana ini diwujudkan untuk memenuhi permintaan masyarakat bagi menjalankan kehidupan seharian mereka. Kemudahan asas di kampung ini telah sekian lama menjadi medium bagi menyatu-padukan hubungan sesama masyarakat. Antara kemudahan infrastruktur yang utama bagi penduduk setempat ialah sebuah masjid, jalan raya,  4 buah surau, sebuah sekolah, sebuah balai raya, klinik dan lain- lain lagi.

          Masjid merupakan prasarana yang terbesar di kampung Batangan. Masjid kampung Batangan telah dibina pada tahun 1976 di atas sebidang tanah berhampiran dengan persimpangan ke bandar Marang dan ke kampung Gong Beris. Bahan-bahan asas untuk membina masjid berkenaan ialah kayu dan sebahagian kecil daripada batu-bata. Keluasan masjid ketika itu ialah sepanjang 80 kaki dan lebarnya ialah 60 kaki. Pada awalnya masjid Batangan boleh memuatkan jemaah seramai 800 orang dalam satu-satu  masa.

           Imam pertama yang ditugaskan pada ketika itu ialah Jusoh bin Muhammad yang mula memegang jawatan sejak tahun 1976. Diikuti pula imam kedua iaitu Abdurrahman bin Hassan dan imam ketiga pula ialah zawawi bin Awang. Mereka masih lagi berperanan sebagai imam sehingga sekarang. Bilal pula terdiri daripada dua orang iaitu Deraman bin Mamat dan Abdul Ghani bin Abas.

          kemudahan yang terdapat di dalam masjid berkenaan ialah mimbar, kipas, lampu, tempat mengambil wuduk, bilik mesyuarat, tandas dan sebagainya. Reka bentuk kubahnya juga unik yang menyerupai seakan-akan Masjid Negara di Kuala Lumpur dan menggabungkan beberapa ciri seni bina tradisional dan moden. Masjid ini juga mempunyai sebuah menara terletak di bahagian belakang yang di bina bertujuan untuk meletakkan pembesar suara bagi membolehkan seluruh penduduk kampung mendengar seruan azan. Selain itu, terdapat juga kemudahan lain yang didapati diluar masjid seperti tempat meletakkan kenderaan dan stor menyimpan peralatan memasak. Masjid ini juga dihiasi oleh bunga-bungaan yang ditanam di sekeliling masjid Batangan.

           Kini masjid ini diperkemaskan  lagi dengan kemudahan asas yang lain demi keselesaan jemaah untuk menunaikan ibadah . Disebabkan oleh pertambahan penduduk di kampung ini dari masa ke semasa, maka pihak Jawatankuasa Kampung mengambil inisiatif bagi memperbesarkan masjid sehinggalah pada tahun 2000 masjid ini mampu memuatkan seramai 1000 orang jemaah. Selain itu lantai masjid telah diletakkan karpet yang ditempah khas untuk kegunaan solat jemaah. Bahan bacaan seperti al-Quran dan kitab agama diperbanyakkan bagi membolehkan masyarakat membaca pada waktu lapang. Kerusi juga disediakan bagi kegunaan orang kurang upaya untuk solat. Jika dahulu masjid kekurangan kemudahan kipas namun sekarang jemaah dapat menarik nafas lega dengan menambah lebih banyak lagi kipas di setiap sudut masjid. Banyak kemudahan lain yang telah dinaiktaraf  bagi keperluan masyarakat muslim.  

 Pelbagai aktiviti yang di jalankan untuk mengimarahkan dan menghidupkan fungsi masjid sebagai pusat perkembangan ilmu dan bukan hanya sekadar tempat untuk beribadat. Program yang selalunya menjadi kewajipan bagi masjid ini ialah mengadakan kuliah pada waktu selepas maghrib dan selepas subuh. Penceramah kebiasaannya dijemput khas dari luar kawasan kampung Batangan. Topik yang dibicarakan adalah berdasarkan daripada kitab-kitab agama. Oleh itu, masyarakat setempat mampu memanfaatkan masa yang terluang dengan menimba ilmu. Selain itu, aktiviti gotong-royong juga dijalankan secara berkala iaitu sebanyak dua kali setahun. Seluruh penduduk kampung dengan sukarela dapat membantu membersihkan kawasan masjid disamping menceriakan halaman masjid dengan menanam pokok-pokok perhiasan dan mengecat dinding yang lama. Bagi kaum hawa mereka akan memasak makanan untuk dijadikan sebagai juadah selepas melakukan gotong-royong.

Kawasan masjid juga dijadikan sebagai lokasi untuk memasak bubur assyura. Makanan ini sememangnya menjadi tradisi bagi masyarakat setempat pada setiap tahun. Bubur assyura dimasak secara beramai-ramai dan memerlukan tempoh yang agak lama dalam menghasilkannya. Selepas siap mereka akan membungkus bubur untuk diberikan kepada penduduk kampung. Aktiviti ini telah lama diamalkan sejak puluhan tahun yang lalu dan masih lagi dijalankan sehingga sekarang dengan mewarisi secara turun-temurun daripada generasi lama kepada generasi yang baharu.

Pelbagai program masjid yang dapat disertai oleh setiap lapisan masyarakat seperti mengadakan majlis tilawah al-Quran. Kali pertama masjid ini menganjurkan majlis tilawah al-Quran pada beberapa tahun yang lepas dan itu merupakan satu-satunya program yang dijalankan pada tahun tersebut. Program itu dihadiri oleh beberapa tetamu istimewa dalam kalangan pegawai agama daerah Marang dan masyarakat setempat. Pertandingan azan juga dijalankan di masjid Batangan untuk mencari bakat yang terpendam dikalangan anak remaja sekaligus bagi mengisi kekosongan jawatan bilal secara rasmi.

Selain masjid kemudahan utama yang lain ialah jalan raya. Sebelum wujudnya perkhidmatan jalan raya penduduk setempat menggunakan jalan air untuk ke tempat lain. Kenderaan yang digunakan dahulu ialah sampan, perahu jalur, rakit, bot kecil dan sebagainya. Tiada jalan yang lain yang dapat menghubungkan antara kampung Batangan dengan bandar Marang. Disebabkan sungai Marang luas dan dalam maka tidak hairanlah bahawa dahulu sungai ini menjadi laluan utama bagi masyarakat kampung Batangan. Tidak semua penduduk yang mempunyai perahu sendiri. Kebanyakannya hanya orang yang berada sahaja mempunyai pengangkutan sendiri. Mereka yang tidak berkemampuan hanya boleh menumpang atau menyewa bot daripada sesiapapun. Tujuan mereka mengguna pengangkutan ini ialah untuk berniaga, mencari pendapatan dan untuk mendapatkan keperluan asas.  Malahan untuk ke sekolah pun mereka menggunakan jalan air sebagai laluan utama.

Pada perkembangan awal jalan darat kampung Batangan hanya disediakan dengan jalan bertanah merah dimana ketika itu hanya terhad kepada kawasan tertentu sahaja. Pengangkutan pada ketika itu ialah basikal, kereta lembu dan terdapat sebilangan kecil sahaja yang menggunakan kenderaan bermotor. Walaupun jalan darat telah diperkenalkan namun penduduk masih lagi menggunakan Sungai Marang sebagai laluan utama kerana perjalanan lebih cepat dan waktu juga amat singkat.  Pembinaan jalan dahulu hanya digunakan oleh masyarakat untuk ke kawasan sekitar kampung itu sahaja dan tidak boleh keluar untuk ke bandar. Jalan itu juga terlalu sempit untuk kenderaan melalui dua hala dalam waktu yang sama. Disamping itu apabila berlakunya hujan lebat maka jalan akan berlumpur dan sukar untuk kenderaan melaluinya.

Pada suatu ketika dahulu iaitu pada tahun 1980-an kampung Batangan telah digemparkan dengan peristiwa banjir besar yan g menenggelamkan seluruh kampung ini. Segala kegiatan kampung telah lumpuh dan jalan darat tidak dapat digunakan. Satu-satunya jalan yang digunakan ialah dengan memindahkan penduduk ke tempat yang selamat menggunakan perahu dan bot sediaada.

Jalan tar di bina di kampung Batangan buat kali pertamanya pada tahun 1981 iaitu sebelum terjadi peristiwa banjir besar. Pembinaan jalan baharu ini adalah untuk menghubungkan kampung Batangan dengan dunia luar dan memudahkan masyarakat mencari rezeki di pekan Marang dan bandar Kuala Terengganu. Dengan adanya jalan ini bahan-bahan untuk pembinaan infrastruktur mampu dibawa masuk dengan mudah dan cepat. Selain itu kemudahan ini merancakkan lagi pembangunan di sekitar kampung Batangan dengan menambahkan penempatan masyarakat dari luar untuk menetap dikampung ini. Orang ramai yang ingin ke Kuala Berang atau ke pekan Pengkalan Berangan menggunakan jalan kampung Batangan sebagai jalan pintas kerana jaraknya lebih dekat dan tidak sibuk dengan kenderaan yang banyak.

Kini jalan ke kampung Batangan diperluaskan selepas siapnya projek perumahan kos rendah atau diberi nama Taman Desa Permai yang di bina di kampung Darat Pak Chan pada tahun 1980-an dan penempatan di kampung Gong tepah pada akhir tahun 1990-an. Jalan raya sekarang ini telah dilengkapi dengan sistem pencahayaan di sisi jalan untuk memudahkan pengguna jalan raya pada waktu malam. Penghadang jalan juga disediakan pada cerun bukit sebagai keselamatan pengguna jalan raya. Papan tanda yang menunjukkan arah serta tanda amaran juga diletakkan oleh pihak Jabatan Kerja Raya pada bahagian tepi jalan raya. Sekolah rendah kebangsaan kampung Batangan dibina pada tahun 1952.

               Kegiatan ekonomi utama  penduduk tempatan

          Setiap kampung pasti mempunyai kegiatan ekonomi yang menjadi mata pencarian masyarakat bagi menyara hidup keluarga mereka. Di kampung Batangan misalnya sektor pertanian yang menjadi tumpuan masyarakat ialah menoreh getah, menanam padi, menternak ikan di dalam sangkar serta mengambil nira kelapa. Tetapi yang menjadi keistimewaan bagi kampung Batangan ialah dalam pembuatan manisan serta dodol.

Masyarakat  Kampung Batangan dengan pembuatan manisan dan dodol tidak dapat di pisahkan kerana sudah sekian lama menjadi tumpuan warga kota untuk mendapatkan makanan di kampung tersebut. Apabila disebutkan manisan dan dodol masyarakat mula berfikir bahawa kampung Batangan adalah satu-satunya tempat yang mudah untuk mendapatkannya. Selain daripada lokasi yang strategik makanan ini juga murah jika di beli di kampung Batangan berbanding di tempat yang lain.

            Perusahaan manisan telah dimulakan sejak zaman-berzaman dan banyak perubahan yang berlaku dari segi peralatan dan bahan yang di campur. Menurut daripada salah seorang informer yang telah di temubual bernama Ramlah binti Othman, untuk menghasilkan manisan air nira amat diperlukan kerana ia merupakan bahan yang utama dalam pembuatan manisan. Orang yang menghasilkannya perlu mempunyai kepakaran yang sudah lama bukan dengan memilih individu yang sewenang-wenangnya. Jika tiada asas dalam pembuatan makanan ini maka akhirnya ia tidak akan menjadi dan segala usaha akan merugikan. Nama yang di panggil oleh masyarakat kampung bagi orang yang mengambil air nira ialah penyadat 

            Kampung Batangan amat terkenal dengan industri kampung penghasilan hasilan pokok kelapa, antaranya adalah dodol daun palas. Malah terdapat lebih 30 bangsal pembuat dodol di kampung ini Selain itu terdapat juga industri pembuatan nisan nira kelapa di kampung Batangan ini. Nisan yang dihasilkan ini akan dibiarkan sejuk dan mengeras sebelum di simpan dan di jual kepada peniaga-peniaga ataupun penduduk kampung. Kebanyakannya dibekalkan ke Pasar Payang di mana ia banyak dijual di sekitar aras bawah. Permintaan nisan akan

            Cara-cara untuk mendapat air nira adalah mula-mula sekali panjat pokok kelapa sehingga ke pangkal dahannya. Sebelum itu, perkara pertama yang akan dilakukan potong dahulu bahagian kulit batang pokok kelapa dengan menggunakan parang untuk memudahkan penyadat memanjat hingga ke atas. Kaedah ini sama dengan membuat tangga untuk memudahkan kaki memijak pada batang pokok.  Ketika sampai diatas, penyadat akan duduk di atas pelepah iaitu tempat tumbuh daun kelapa. Kemudian lurut batang mayang sehingga ke hujung untuk membuang sisa-sisa dan diikuti pula membalut mayang dengan pucuk kelapa yang muda.

            Tunggu sehingga mayang menitiskan air nira dalam masa dua hari. Jika mayang dipotong sebelum waktunya maka ia akan membengkak dan air nira akan rosak. Selepas itu, tadahkan air tuak dengan tuke iaitu sejenis bekas yang diperbuat daripada buluh yang di potong. Tetapi sekarang air tuak diisi dengan botol yang terpakai. Air tuak mengambil masa selama dua bulan untuk menitis sehingga kering dan pada waktu itu bekas sentiasa di tukar selepas penuh.

            Antara pokok kelapa yang sesuai digunakan ialah daripada jenis Mawar, Pandan dan yang biasa. Sekarang kebanyakan pokok kelapa yang digunakan ialah daripada jenis ringan yang cepat berbuah seperti Mawar dan Pandan. Pokok jenis ini mampu berbuah dalam tempoh 3 tahun sahaja berbanding pohon kelapa daripada jenis berat iaitu kelapa yang biasa didapati. Kelapa biasa akan berbuah dalam masa 5 hingga 6 tahun.

            Salah seorang antara pengusaha pembuatan Manisan yang terkenal dalam kalangan masyarakat kampung Batangan ialah Abdul Ghani bin Abas. Beliau telah mula berkecimpung dalam kegiatan ini lebih 30 tahun dahulu bersama dengan isterinya. Beliau adalah antara penduduk terawal dalam memasarkan manisan ke luar kampung Batangan. Walaupun beliau menjual secara kecil-kecilan namun perusahaannya dapat dikekalkan sehingga sekarang.

 Menurut beliau selepas nira dihasilkan rebus air nira tersebut dalam masa 2 jam sehingga bertukar menjadi warna kemerah-merahan. Untuk membuat acuannya bahan yang diperlukan ialah daun daripada pokok mengkuang. Daun tersebut perlu dipotong nipis dengan anggaran ukuran selebar 1 inci. Seterusnya jadikan daun berbentuk bulat dan nira yang telah masak akan dicurahkan kedalam acuan tersebut. Tunggu sehingga Manisan menjadi keras dan siap untuk dijual. Perbezaan antara manisan dahulu dengan  sekarang ialah dari segi bahan campurannya. Dahulu bahan yang digunakan hanyalah air nira asli sahaja manakala sekarang kebanyakan Manisan dicampur dengan gula. Rasa juga amat berlainan.

Selain itu, pada masa dahulu manisan dijual dengan harga serendah 8 sen sekeping berbanding sekarang harga dijual RM 4 sekeping. Pelbagai masakan yang menggunakan Manisan sebagai penambah perisa. Contohnya bagi memasak gulai daging dan sebagainya. Kebanyakan kuih-muih di Terengganu menggunakan Manisan sebagai bahan asas. Manisan lazimnya di masak di dalam sebuah tempat khas atau bangsal tersendiri. Antara peralatan yang digunakan ialah sodek panjang dan sodek pendek, kawah besar, dapur kayu api dan segulung tikar.

Proses membuat manisan ini sememangnya memakan masa dan perlukan kesabaran. Kebiasaannya terdapat dua jenis manisan di hasilkan iaitu manisan gula dan manisan asli. Manisan gula mempunyai kandungan gula yang lebih tinggi dan manakala manisan asli mempunyai kandungan air tuak sehingga 90 peratus dan 10 peratus campuran gula. Air tuak yang siap di masak akan di tuang terus kedalam bekas yang di perbuat daripada mengkuang dari spesis jakas. Sementara menunggu air tuak masak sepenuhnya, kaum wanita akan membuat acuan manisan ini sebagai persediaan awal untuk menghasilkan manisan.

Manisan akan dibiarkan sejuk dan mengeras sebelum di simpan dan di jual kepada peniaga-peniaga ataupun penduduk kampung. Jika anda berkunjung ke Pasar Payang pasti anda akan temui manisan ini banyak dijual di sekitar aras bawah. Permintaan manisan akan meningkat ketika musim bulan puasa kerana ianya banyak digunapakai dalam menghasilkan pelbagai jenis kuih tradisional seperti lompat tikam, ondeh-ondeh dan sebagainya

Salah seorang lagi orang kenamaan dalam bidang perusahaan di kampung Batangan ialah Suri bin Abdul Ghani berumur 40 tahun. Syarikat Manis Sokmo Enterprise dimiliki Suri Abdul Ghani,. Pada asalnya produk ini  hanya dijual di kawasan kampung sahaja. Namun sekarang, turut menjalankan perniagaannya secara talian melalui laman webnya, www.manissokmo.com. my. Beliau memulakan perniagaan membuat produk makanan Terengganu termasuk kandi kelapa, manisan pulut dan dodol daun palas sejak enam tahun lalu. Ketika itu, beliau masih bekerja kilang dan anak-anaknya tidak mahu tinggal dengan nenek mereka dan meminta beliau untuk berhenti bekerja. Beliau mendapat idea apabila seorang jiran yang sakit meminta untuk membuat manisan pulut untuknya. Ibu kepada lima anak 4 hingga 19 tahun itu berkata, beliau bersama suaminya, Mohd Kahni Habsu berumur 44 tahun, kemudian memulakan perniagaan secara kecil-kecilan dahulu.

Beliau masih bekerja di sebuah kilang di Marang ketika mula berniaga sendiri. Kemudian beliau menggunakan masa terluang untuk menimba ilmu dalam bidang perniagaan dan keusahawanan melalui kursus-kursus yang ditawarkan. Melalui kursus-kursus itu, beliau menerima banyak maklumat untuk mengembangkan perniagaan termasuk cara memasarkan produk yang ingin dijualnya. Beliau mendapat beberapa bantuan peralatan daripada Jabatan Pertanian dan beberapa institusi untuk membantu meningkatkan produktiviti syarikat beliau.

Menurut beliau, perniagaannya kini semakin berkembang berbanding ketika baru bermula dahulu. Kini beliau perlu menyediakan lebih 200 bungkus dodol daun palas, 1000 manisan kampung (gula melaka) dan 3000 kandi kelapa sehari. Beliau mampu menjual semua produk ini kira-kira RM 1400 seminggu. Selain itu, beliau di bantu oleh lima orang tenaga kerja. Gula yang digunakan adalah sebanyak 200 kilogram seminggu dan beliau tidak mengalami sebarang kesukaran untuk mendapat bekalan itu.

  

 Kebiasanya lebih dari 3000 helai daun palas digunakan untuk membuat dodol pulut. Pada hari hari biasa, mereka hanya bekerja tiga atau empat hari dalam seminggu sahaja. Bagaimanapun, ketika musim cuti sekolah dan perayaan, mereka perlu bekerja tujuh hari seminggu kerana permintaan yang meningkat. Produk-produknya kini telah dipasarkan hampir ke seluruh negeri ini. Sekarang produknya mampu didapati dengan mudah di kedai pemborong, kedai runcit dan pelbagai lagi premis-premis perniagaan. Beliau merancang untuk memasarkan produknya ke seluruh negara jika mendapat peluang perniagaan.

 Kegiatan seterusnya ialah pembuatan keropok keping yang diusahakan oleh Adabiah binti Mokhtar. Beliau masih baru lagi dalam menceburi bidang ini sekitar beberapa tahun yang lalu. Tujuan beliau membuat keropok keping bukan sekadar menampung kehidupan keluarga malah mengambil peluang ada bagi memasarkan keropok di kampung yang mana beliau merupakan satu-satunya yang memproses keropok keping. Usaha yang gigih dan kesabaran kental adalah rahsia yang selalu dipegang olehnya dalam memperniagakan keropok keping. Buat masa kini beliau mahu menjual secara kecil-kecilan sahaja dan dalam perbincangan untuk meluaskan pemasaran ke seluruh negeri.

Beliau memulakan perniagaan dengan menggunakan wang perbelanjaan sendiri. Modal dikeluarkan untuk membeli peralatan memproses keropok keping dengan nilai sebanyak RM 1500. Bahan-bahan juga dibeli secara borong di kedai sekitar Marang seperti kanji, sagu, garam dan  perisa.

Manisan atau lebih di kenali dengan gula melaka   atau Nisan dalam bahasaTerengganu.......telah lama kuih Tradisional ini bertapak kat Malaysia.Di negeri Melaka di panggil gula melaka dengan acuan berasakan buluh.Tetapi di Negeri Terengganu lebih di kenali dengan nama manisan sahaja dan tidak menggunakan acuan, ianya menggunakan bekas dengan bahasa kampungnya "keret" yang dibuat berasaskan mengkuang.

 Satu lagi produk Tradisional yang terkenal  di pantai timur ini terutama di Negeri Terengganu ialah dodol yang dibungkus menggunakan daun palas yang begitu popular yang boleh dijadikan gula-gula perkahwinan.